Hayvanların dişleri sivri ve keskindir, ağızlarında insan sağlığını tehdit edebilecek bakteriler barındırırlar. Isırılma durumunda yara hızla temizlenmeli, ciddi yaralanmalarda yaraya baskı sağlanarak veya çok kritik hallerde yaranın üst kısmından turnike uygulanarak kanama acilen durdurulmalıdır.
Akrep, örümcek ve yılan sokmalarında canlının türünü belirleyebilmek çok önemlidir. Aşağıda verilen bilgiler tedavi amaçlı olmayıp hastanın en yakın sağlık kuruluşuna stabil bir durumda nakledilebilmesi için önem taşımaktadır.
Kan basıncının artıp yaralanmanın daha ciddi sonuçlara sebep olmaması için yaralı bölge yaralıya gösterilmemelidir.
Ciddi belirtiler ortaya çıkmasa dahi bu tip durumlarda mümkün olan en kısa zamanda, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Köpek ve Vahşi Hayvan Isırıkları
- Hafif yaralanmalarda yara 5 dakika süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanmalıdır.
- Yaranın üzeri steril gazlı bezle veya temiz bir bezle kapatılmalıdır.
- Ciddi yaralanma veya kanama varsa steril gazlı bez veya temiz bir bezle yaralanan bölgeye basınç uygulanarak kanama durdurulmalıdır. Kanamanın ciddi boyutlarda olması durumunda kanama turnike uygulanarak durdurulmalıdır.
- Derhal tıbbi müdahale sağlanmalı, kuduz aşısı konusunda hasta uyarılmalıdır.
Örümcek Isırması
- Yaralı bölge derhal yıkanır.
- Soğuk kompres uygulanır (amonyak vb maddeler kullanılmamalıdır).
- Kan dolaşımını engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.
- Yaraya müdahale edilmez (kesilmez, emilmez vs).
- Hayati bulgular ve yaralı bölge sürekli olarak izlenir, kötüleşme izlenirse derhal tıbbi yardıma başvurulmalıdır.
Arı Sokması
- Yaralı bölge derhal yıkanır.
- Arının iğnesi görünüyorsa deri üzerinden çıkarılır.
- Soğuk kompres uygulanır (amonyak vb maddeler kullanılmamalıdır).
- Eğer ağızdan veya dilden sokmuşsa ve solunumu güçleştiriyorsa buz emilir.
- Ağız içi sokmalarda veya alerji geçmişi olanlar için acilen tıbbi yardım sağlanır.
Akrep Sokması
- Sokmanın olduğu bölge mümkün olduğunca hareket ettirilmez.
- Hasta yatar pozisyonda tutulur.
- Yaraya soğuk kompres uygulanır.
- Kan dolaşımını engellemeyecek şekilde bandaj uygulanır.
- Hiçbir surette turnike uygulanmaz.
- Yaraya müdahale edilmez (kesilmez, emilmez vs).
- Daha önce belirttiğimiz 5 türden birisiyse acilen tıbbi yardım sağlanır.
Yılan Isırması
- Hasta sakinleştirilip, dinlenmesi sağlanır.
- Yaralı bölge su ile yıkanır.
- Yaraya yakın bölgede baskı yapabilecek varsa yüzük, saat gibi eşyalar çıkarılır.
- Yaraya soğuk kompres uygulanır.
- Yaralı bölge dolaşımı engellemeyecek şekilde bandajlanır, kesinlikle turnike uygulanmaz.
- Yaralı mümkün olduğunca hareket ettirilmez.
- Yaraya müdahale edilmez (kesilmez, emilmez vs).
- Daha önce belirttiğimiz türlerden biriyse yaşam bulguları izlenerek acilen tıbbi yardım sağlanır.
Deniz Canlıları Sokması
- Kişi hareket ettirilmez.
- Etkilenen bölge kesinlikle ovulmamalıdır.
- Batan diken vs varsa cımbız yardımıyla çıkarılmalıdır.
- Deniz canlılarının enzimleri sıcağa karşı dayanıksızdır, yaralı bölgeye sıcak kompres uygulanır.
- Tıbbi yardım sağlanması uygundur.
ÖRNEK SOKMA/ISIRIK RESİMLERİ
AKREP SOKMASI
ÖRÜMCEK ISIRIĞI
YILAN ISIRIĞI/SOKMASI
Daha önce de belirttiğimiz gibi ilk yardım kılavuzu dijital kopyalarını Kızılay’ın web sitesinden veya aşağıdaki bağlantılardan indirebilirsiniz:
http://www.ilkyardim.org.tr/dokumanlar/Ilk-Yardim-Cep-Kitabi.pdf
http://www.ilkyardim.org.tr/dokumanlar/Avrupa-Ilk-Yardim-El-Kitabi.pdf